Metoda McKenziego – diagnostyka, leczenie i profilaktyka bólów kręgosłupa

Pierwsze wzmianki, prezentujące założenia Metody McKenziego pojawiły się w 1981 roku, lecz stanowi ona rezultat przeszło 30-letniej pracy i obserwacji klinicznych autora. Od innych metod wyróżnia ją własny, oryginalny sposób czynnościowego badania narządu ruchu oraz zupełnie inne podejście lecznicze.

Badanie opiera się na opracowanych przez autora protokołach diagnostycznych, odrębnych dla każdego odcinka kręgosłupa oraz dla kończyn. Protokół zawiera dokładny wywiad chorobowy, pozwalający ustalić zachowanie objawów oraz ich zmienność w ciągu doby. Kolejny etap, oparty na znajomości wzorów bólowych pozwala precyzyjnie określić miejsce występowania bólu w zależności od wykonywanych przez pacjenta ruchów (czyli charakterystyka topografii objawów) oraz ustępowanie bólu podczas wykonywania innych ruchów. Są to tzw. ruchy testujące, ściśle określone przez procedurę badania. Wymaga to od badającego staranności oraz czasu – pierwsza wizyta trwa zazwyczaj 1,5-2 godziny. Dzięki tej metodzie jesteśmy w stanie znacznie wcześniej zidentyfikować źródło dolegliwości, a co za tym idzie wyeliminować dolegliwość bólową. Zaletą tej metody jest również dokładne określenie, czy ból wychodzi z kręgosłupa, czy tylko promieniuje do pleców z innych narządów, co pozwala nam dokonywać dalszej diagnozy.

W 90% przyczyna dolegliwości bólowych kręgosłupa leży po stronie uszkodzenia krążka międzykręgowego, w którym jego wewnętrzne elementy mają skłonność do przemieszczania się podczas zmiany pozycji ciała, co powoduje ból. Po ustaleniu kierunku ruchu, który ma wprowadzić przemieszczony element krążka na jego miejsce, pacjent czynnym ruchem lub z pomocą terapeuty stara się tak go wykonać, aby doprowadzić do jego umieszczenia na swoim miejscu, co może przynieść zmniejszenie bólu bądź jego całkowitą eliminację. W przypadku utraty elastyczności kręgosłupa, spowodowanej przeważnie siedzącym trybem życia, leczenie polega na stopniowym eliminowaniu istniejących ograniczeń ruchomości. Indywidualnie dobrane ćwiczenia mają na celu przywrócenie elastyczności tkanek. U pacjentów, u których badanie nie wykazuje żadnych zmian w strukturze kręgosłupa z wyjątkiem błędnego nawyku postawy, terapia polega na dokładnej edukacji w zakresie utrzymywania prawidłowej postawy i ewentualnych ćwiczeń kształtujących postawę.

Tak w skrócie prezentuje się metoda diagnostyki i terapii wg McKenziego. Jej największą zaletą jest eliminacja przyczyny problemu bólowego, a nie jedynie skutków, którymi są odczuwalne bóle. Uważam, że jest to bardzo ciekawa metoda rehabilitacyjna, której warto poświęcić czas.

Artykuł opracował Michał Wojciechowski (fizjoterapeuta) na podstawie materiałów zawartych w artykule lek. med. Adama Tuz (certyfikowanego terapeuty Instytutu McKenziego).