Orzekanie o niepełnosprawności przez Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności (PZON)

Orzeczenie przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności określonego stopnia niepełnosprawności daje szerokie uprawnienia osobie niepełnosprawnej, które ułatwiają jej bieżące funkcjonowanie m. in. poprzez umożliwienie im korzystanie z ulg i uprawnień wynikających z Prawa o ruchu drogowym, czy z zasiłku pielęgnacyjnego.

Uwaga!

Należy wskazać rozróżnienie między orzeczeniem niezdolności do pracy do celów rentowych przez np. ZUS, a orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności (dalej: PZON) o stopniu niepełnosprawności. Samo orzeczenie ZUS o niezdolności, bądź częściowej niezdolności do pracy, nie daje osobie niepełnosprawnej prawa do ubiegania się jakiekolwiek ulgi, czy świadczenia poza rentą. Katalog świadczeń i uprawnień, na które może liczyć osoba niepełnosprawna jest o wiele szerszy.

Złożenie wniosku do PZON

Wniosek o wydanie orzeczenia może złożyć każdy. Wniosek składamy do PZON właściwego dla miejsca zamieszkania Wnioskodawcy. Co ważne, wniosek jak i postępowanie przez PZON jest bezpłatne. Zarówno osobiście jak i za pośrednictwem swojego przedstawiciela ustawowego (w przypadku dziecka konieczne jest złożenie wniosku przez przedstawiciela ustawowego). Także wniosek do PZON można złożyć niezależnie od tego, czy posiadamy orzeczenie o niezdolności do pracy. Jednak sam fakt posiadania orzeczenia ZUS o niezdolności do pracy powinien skłonić nas do złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, w celu pełnego wykorzystania przysługujących uprawnień.

Wniosek powinien zawierać dane osobowe wnioskodawcy, cel uzyskania orzeczenia i uzasadnienie. O możliwych celach uzyskania orzeczenia w dalszej części artykułu.

Poza ww. wytycznymi wraz z wnioskiem należy złożyć:

1. zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką znajduje się wnioskodawca (WAŻNE! należy pamiętać, że zaświadczenie jest ważne tylko przez 1 miesiąc od daty wydania),
2. kopię dokumentacji medycznej.

W celu usprawnienia procedury, na stronie internetowej stołecznego centrum osób niepełnosprawnych zamieszczone są druki/formularze wniosków o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Po złożeniu wniosku PZON ma miesiąc na wydanie orzeczenia, a w wyjątkowych okolicznościach termin ten może wynieść maksymalnie dwa miesiące.

Stawiennictwo przez PZON

PZON przed wydaniem orzeczenia wzywa wnioskodawcę do stawiennictwa. PZON nie wydaje jednak orzeczenia o stopniu niepełnosprawności jedynie na podstawie przeprowadzonego badania, ponieważ w niektórych przypadkach nie jest ono możliwe. Zasadniczo PZON bierze pod uwagę treść orzeczenia o stanie zdrowia dołączonego do wniosku, wiek, płeć, wykształcenie, zawód, posiadane kwalifikacje, możliwość przywrócenia zdolności wnioskodawcy do pracy i możliwość funkcjonowania danej osoby w życiu codziennym i pełnieniu ról społecznych. Są to podstawowe okoliczności, które bada PZON.

Zakończenie prac PZON przez wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności

W zależności od stanu zdrowia wnioskodawcy PZON może orzec o lekkim, umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności. Niezależnie od stopnia o jakim orzeknie PZON w orzeczeniu muszą pojawić się informacje o zespole, który wydał orzeczenie, dane wnioskodawcy, data złożenia wniosku i wydania orzeczenia, symbol przyczyny niepełnosprawności (maksymalnie trzy przyczyny), okres na jaki wydano orzeczenie, uzasadnienie i datę niepełnosprawności (chociaż czasami trudno ją konkretnie ustalić).

W zależności od treści wniosku i okoliczności w orzeczeniu znajdują się również wskazania co do:

1. odpowiedniego zatrudnienia – oznacza to, że osoba niepełnosprawna może podjąć pracę w tzw. „zakładzie pracy chronionej”. Osoba niepełnosprawna ma jednak możliwość podjęcia pracy w normalnych warunkach, o ile uzyska stosowne zaświadczenie od lekarza medycyny pracy;
2. szkolenia – oznacza to możliwość podjęcia szkolenia w celu przekwalifikowania zawodowego, jeżeli osoba niepełnosprawna utraciła możliwość wykonywania dotychczasowej pracy;
3. zatrudnienia w zakładzie aktywizacji zawodowej – w przypadku osób z orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności;
4. uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej – co oznacza, że osoba niepełnosprawna będzie skierowana na rehabilitację w warsztacie terapii zajęciowej ze względu na zdiagnozowane dysfunkcję uniemożliwiające jej podjęcie pracy zarobkowej;
5. zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze – nie oznacza to jednak, że osoba niepełnosprawna będzie mogła otrzymać niezbędny sprzęt ortopedyczny za darmo. Oznacza to, że osoba z orzeczoną niepełnosprawnością będzie mogła ubiegać się o dofinansowanie do niezbędnego jej sprzętu do Powiatowego Centrum pomocy Rodzinie;
6. korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji – co nie oznacza nieograniczonego i bezpłatnego dostępu do usług opiekuńczych, czy rehabilitacji dla osoby niepełnosprawnej. Wniosek o udzielenie konkretnej pomocy, czy wsparcia będzie rozpatrywany przez Ośrodek Pomocy Społecznej;
7. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
8. konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji;
9. korzystania z uprawnień określonych w art. 8 ust. 1 Ustawy Prawo o ruchu drogowym – oznacza to możliwość otrzymania karty parkingowej przez osobę niepełnosprawną, która upoważnia do korzystania z miejsc parkingowych wyznaczonych dla osób niepełnosprawnych (koperty), oraz możliwość niestosowania się do określonych znaków drogowych;
10. prawa zamieszkania w odrębnym pokoju – co nie oznacza możliwości ubiegania się o nowe, bądź większe mieszkanie w gminie czy spółdzielni mieszkaniowej. Upoważnia to jedynie do ubiegania się o przyznanie dodatku mieszkaniowego.

Katalog uprawnień, które przysługują osobom z orzeczonym stopniem niepełnosprawności jest szeroki, ale jednocześnie uzależniony od zindywidualizowanych potrzeb wnioskodawcy.

Na koniec należy również zaznaczyć, że w przypadku negatywnego orzeczenia PZON, osobie niepełnosprawnej przysługuje prawo odwołania do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Krzysztof Kononowicz

Specjalista ds. odszkodowań

[email protected]

www.duzeodszkodowania.com