Terapia zaburzeń struktur dna miednicy
Fundacja Avalon
Główny redaktor
Do struktur dna miednicy można zaliczyć:
– mięśnie przepony miednicy: m.dźwigacz odbytu, m. guziczny, m. zwieracz odbytu zewnętrzny, m. zwieracz odbytu wewnętrzny
– mięśnie przepony moczowo-płciowej: m. zwieracz cewki moczowej, m. zwieracz wewnętrzny cewki moczowej, m. poprzeczny krocza głęboki, m .poprzeczny krocza powierzchowny, m. opuszkowo-gąbczasty, m. kulszowo-jamisty
– mięsień gruszkowaty
– więzadła stawu krzyżowo-biodrowego, w tym najważniejsze w. krzyżowo-guzowe, w. krzyżowo-biodrowe, w. krzyżowo-kolcowe
– struktury połączenia kości krzyżowej z kością guziczną.
Każda z wyżej wymienionych struktur, zarówno te należące bezpośrednio do struktur miednicy mniejszej, jak i te będące z nimi w bezpośrednim związku, może ulegać dysfunkcjom, która polega na czynnościowej zmianie stanu tkanek (CZST).
Do głównych zaburzeń czynności struktur dna miednicy należą:
– przyczyny psychogenne (oparte o odruch bezwarunkowy, warunkowy, postawy ciała niskiej samooceny, typy zawieszeń emocji w ciele, wzorce kulturowe, urazy psychiczne)
– przyczyny antygrawitacyjne (przeciążenia statyczne)
– nierównowaga statyczna miednicy
– porody
– brak świadomości znaczenia struktur miednicy mniejszej
– urazy
Dysfunkcje te mogą dawać różne, często mylące objawy. Do najczęstszych objawów wynikających z CZST należą m.in.:
– czynnościowe zmiany w. krzyżowo-guzowego (dolegliwości okolicy krocza i zewnętrznych narządów płciowych, zaburzenia seksualne, bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej, bóle tylnej części kończyn, ból pięty i in.)
– CZST mięśnia gruszkowatego (np. objawy przypominające rwę kulszową)
– zaburzenia w okolicy kości ogonowej (np. kokcygodynia –samoistny ból kości guzicznej)
– CZST miedniczej części kości krzyżowej (może prowokować szereg dolegliwości bólowych okolicy lędźwiowo krzyżowej)
– wysiłkowe nietrzymanie moczu
– zaburzenia wypróżniania
Terapia struktur dna miednicy polega na ich mobilizacji per rectum („przez odbytnicę”). Pierwszą wykonywaną czynnością jest badanie palcem zabiegowym struktur dna miednicy w poszukiwaniu zmian czynnościowych. Terapeuta poszukuje pól punktów spustowych i pól punktów maksymalnie bolesnych w celu odnalezienia dostępu do aferencji (czyli dostępu do miejsca, przez które można wpłynąć na dany objaw), a co się z tym wiąże, do wygaszenia objawów. Robi się to najczęściej poprzez mobilizacje uciskowe i prowokowanie, tak aby odnaleźć objawy znane pacjentowi i móc efektywnie z nimi pracować.
Kolejnym elementem terapii struktur dna miednicy jest poprawa sprawności mięśni przepony miednicy i przepony moczowo-płciowej, poprzez zbadanie możliwości rozluźnienia dowolnego skurczu, a także ich koordynacji.
Główne wskazania do zabiegu mobilizacji per rectum:
– ból kości ogonowej (kokcygodynia)
– wrażliwość uciskowa koniuszka kości ogonowej
– bóle lędźwiowe, lędźwiowo-krzyżowe, krzyżowe
– rwa kulszowa gruszkowata
– dolegliwości bólowe, których przyczyną jest CZST więzadeł
– wzorce reagowania na stres
– niesprawność struktur dna miednicy
Główne przeciwskazania do terapii per rectum:
– czynne żylaki wewnętrzne i zewnętrzne
– krwawienie z odbytu
– choroby strukturalne i organiczne końca układu pokarmowego
– świeże złamania w okolicy guzicznej
– niewyrażenie zgody pacjenta
Terapia per rectum ma wiele zalet, między innymi bezpośredni dostęp do struktur niedostępnych innym badaniom palpacyjnym (badanie dotykiem). Przez to, że powyższe struktury nie są dostępne z zewnątrz, niejednokrotnie są pomijane w terapii, a ich znaczenie w procesie zdrowienia jest bagatelizowane. Kolejną trudnością, która wpływa na omijanie tego obszaru jest czynnik kulturowy i trudność z jego przezwyciężeniem.
Opracował Paweł Ruszczuk (fizjoterapeuta) na podstawie „Terapiii Manualnej Holistycznej”, Tom I, Andrzej Rakowski, Poznań 2011
Zdjęcie główne pochodzi z tej strony.