Zmiany w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności: wszystko, co musisz wiedzieć

Wydawanie orzeczenia – jak było podczas pandemii?

W czasie stanu pandemii COVID-19 zostały wprowadzone przepisy pozwalające na wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, jej stopniu oraz wskazaniach do ulg i uprawnień, bez konieczności uczestniczenia wnioskodawcy (osoby z niepełnosprawnością) w badaniu. Zespoły ds. orzekania mogły orzekać zaocznie w przypadku, gdy załączona do wniosku dokumentacja medyczna pozwalała na ocenę stanu zdrowia badanego.

W większości przypadków orzeczenia zapadają na posiedzeniach komisji, bez udziału i badania osoby zainteresowanej. Zdarza się także, że z osobą starającą się o orzeczenie, może zostać przeprowadzony wywiad telefoniczny dotyczący stanu jej zdrowia. Należy jednak zauważyć, że z obecnych przepisów rozporządzenia nie wynika obligatoryjne orzekanie w formie zaocznej.

Osoby z niepełnosprawnością mają zatem prawo zgłaszać do zespołu swój udział w badaniu. Najczęściej, wniosek o przeprowadzenie bezpośredniego badania składany jest w odwołaniu od wydanego orzeczenia, w którym wnioskodawcy zarzucają wadliwość wydanej decyzji, polegającej na błędnej ocenie stanu zdrowia.

Większość osób jednak zmuszona zostaje do dochodzenia swoich uprawnień na drodze sądowej, gdzie biegli lekarze z danej specjalizacji dokonują oceny stanu zdrowia wnioskodawcy, nie tylko na podstawie zgromadzonej dokumentacji lekarskiej, ale przede wszystkim na podstawie przeprowadzonego osobiście badania, co w konsekwencji prowadzi niejednokrotnie do zmiany zaskarżonego orzeczenia przez Sąd.

Jakie są założenia nowego projektu zmian w zakresie orzekania o niepełnosprawności?

Z dniem 13 maja 2022r. pojawił się projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zwany ,,rozporządzeniem zmieniającym”. Nowe rozporządzenie rezygnuje z przepisu uprawniającego lekarza/członka zespołu orzekającego do wydania oceny stanu zdrowia dziecka/osoby zainteresowanej bez badania, oraz uczestnictwa w posiedzeniu składu orzekającego.

Proponowane w rozporządzeniu zmiany przywracają zatem stan obowiązywania przepisów sprzed wybuchu pandemii i umożliwiają wydanie oceny stanu zdrowia wnioskodawcy przez lekarza na podstawie bezpośredniego badania.

Natomiast nadal będzie obowiązywał przepis pozwalający na wydanie orzeczenia bez osobistego badania, w sytuacji gdy lekarz uzna posiadaną dokumentację medyczną za wystarczającą do wydania oceny stanu zdrowia, a osoba zainteresowana nie będzie mogła brać udziału w posiedzeniu komisji z powodu długotrwałej i nierokującej poprawy choroby, uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim.

Jakie przepisy będą miały zastosowanie do spraw wszczętych i niezakończonych?

Projekt przewiduje, że rozporządzenie wejdzie w życie po upływie 45 dni od jego ogłoszenia.

Do wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia o wydanie orzeczeń o:

• niepełnosprawności osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
• stopniu niepełnosprawności osób, które ukończyły 16 rok życia,
• wskazaniach do ulg i uprawnień osób posiadających orzeczenia o inwalidztwie lub niezdolności do pracy ustawodawca przewidział, że  będą miały zastosowanie przepisy dotychczasowe.