O aseksualności

Tekst: Sylwia Wierzbicka, seksuolożka

Orientacja seksualna a orientacja romantyczna 

Orientacja seksualna i orientacja romantyczna nie są pojęciami, które znaczą to samo. Orientacja seksualna oznacza kierunek pociągu seksualnego, czyli zainteresowania innymi osobami w kontekście seksualnym. Z kolei orientacja romantyczna określa kierunek zainteresowania tworzeniem relacji romantycznych, związków. Często jest tak, że orientacja seksualna i romantyczna „idą w parze” – czyli kierunek obydwu jest ten sam. Można jednak na przykład odczuwać pociąg seksualny tylko do osób płci męskiej, a romantyczny jednocześnie do każdej osoby, niezależnie od jej płci.  

Aseksualność jako orientacja 

Na temat aseksualności wciąż krąży bardzo dużo stereotypowych przekonań i mitów. Wiele osób utożsamia aseksualność z brakiem libido lub awersją do seksu. Poszukując przyczyn braku pociągu seksualnego uważają, że przecież musi on z czegoś wynikać – z trudnych doświadczeń, traumatycznych przeżyć czy niskiej samooceny. Aseksualność to po prostu kolejna orientacja seksualna obok m.in. heteroseksualności, biseksualności, panseksualności czy homoseksualności. Tak samo jak w przypadku pozostałych orientacji – nie jest kwestią wyboru, mody czy chwilową zachcianką. 

Z założenia aseksualność to orientacja seksualna polegająca na nieodczuwaniu pociągu seksualnego do żadnej płci. Aseksualność możemy też ujmować szerzej – jako termin parasolowy uwzględniający wszystkie osoby, u których nie występuje pociąg seksualny do innych osób lub jego pojawienie się jest związane z określonymi czynnikami.  

Słowniczek 

Jakie określenia znajdziemy w całym spektrum aseksualności? Jakie orientacje romantyczne wyróżniamy? Poniżej zamieszczamy mały słowniczek: 

• Heteroromantyczność – pociąg romantyczny/chęć tworzenia romantycznych relacji z osobami przeciwnej płci  
• Homoromantyczność – pociąg romantyczny/chęć tworzenia romantycznych relacji z osobami tej samej płci 
• Biromatyczność – pociąg romantyczny/chęć tworzenia romantycznych relacji z osobami różnej płci  
• Panromantyczność – pociąg romantyczny/chęć tworzenia romantycznych relacji z osobami niezależnie od ich płci/tożsamości płciowej (płeć nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia) 
• Aromatyczność – braku pociągu romantycznego/chęci tworzenia romantycznych relacji z kimkolwiek 
• Demiromantyczność – warunkiem powstania pociągu romantycznego/chęci tworzenia romantycznych relacji jest nawiązanie relacji emocjonalnej z inną osobą  
• Greyromatyczność – pociąg romantyczny/chęć tworzenia romantycznych relacji nie jest możliwy do określenia przy pomocy powyższych kryteriów, osoba greyromantyczna znajduje się na spektrum między aromatycznością a alloromantycznością 

Powyższe określenia można zastosować również opisując orientacje seksualne, „pociąg romantyczny/chęć tworzenia romantycznych relacji” należy zastąpić po prostu „pociągiem seksualnym”. 😊 

Romantyczność i aromantyczność u osób aseksualnych 

Aseksualność nie jest równoznaczna z brakiem odczuwania pociągu romantycznego. Osoby aseksualne (w skrócie: asy 😉) wewnątrz swojej społeczności dzielą się przeważnie na osoby romantyczne i aromantyczne. Osoby aromantyczne nie odczuwają wcale (albo odczuwają w niewielkim stopniu) pociągu romantycznego do innych osób. Aromantyczność jest rodzajem orientacji romantycznej, która wiąże się z brakiem zainteresowania tworzeniem relacji romantycznych. Osoby aromantyczne mogą jednak odczuwać zainteresowanie seksualne. 

Wśród osób aseksualnych są też osoby romantyczne, które pragną tworzyć relacje z innymi osobami, mogą zakochiwać się, tworzyć szczęśliwe i spełnione związki i odczuwać całe spektrum emocji w odniesieniu do innego człowieka. Osoby aseksualne mogą również doświadczać podniecenia, postrzegać kogoś jako osobę atrakcyjną, angażować się w aktywności seksualne. Uprawianie seksu przez osoby aseksualne jest kwestią bardzo indywidualną – niektórzy mogą nie chcieć uprawiać seksu, nie być nim zainteresowani, nie odczuwać popędu/libido, z kolei inni pozostają w związkach seksualnych z przeróżnych powodów np. lubią sprawiać przyjemność partnerowi czy partnerce, chcą posiadać dzieci lub czuć bliskość i intymność z innym człowiekiem.  

Aseksualność ma wiele odcieni. Każda osoba identyfikująca się jako aseksualna może doświadczać swojej aseksualności w inny sposób – tak samo jak osoby o każdej innej orientacji. Orientacja seksualna czy romantyczna jest indywidualną sprawą każdej osoby, to ona najlepiej wie kim jest i jak się czuje. Nawet, jeśli ktoś nie odnajduje się w żadnej definicji, odczucia są nadal ważne i prawdziwe. Nie każdy ma potrzebę określenia się czy etykietowania, co też jest jak najbardziej ok! 😊 

Gdzie szukać informacji o tematyce aseksualności – nasze polecajki 

• AVEN (Asexual Visibility and Education Network)
• Stowarzyszenie Asfera 
• Książka autorstwa Anny Niemczyk  „Aseksualność. Czwarta orientacja” 
• Portal ludzi LGBT 
• Stowarzyszenie Lambda 
• Kampania Przeciw Homofobii

Bibliografia: 

• Bogaert, A. F. (2015). Asexuality: What it is and why it matters. Journal of sex research, 52(4), 362-379. 
• Niemczyk, A. (2020). Aseksualność. Czwarta orientacja. Wydawnictwo Novae Res. Gdynia. 
• Prause, N., Graham, C. A. (2007). Asexuality: Classification and characterization. Archives of Sexual Behavior, 36(3), 341-356. 
• https://www.asexuality.org/