Renta socjalna 2022 – ile wynosi, komu przysługuje, kiedy zostaje przyznana? Sprawdź najważniejsze informacje

Czym jest renta socjalna?

Renta socjalna jest świadczeniem finansowym, wypłacanym co miesiąc przez ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) osobom, które nie mogą podjąć zatrudnienia (niezdolność do pracy). W Polsce renta socjalna przysługuje osobom pełnoletnim, mieszkającym na terenie kraju, których stan zdrowia nie pozwala na wykonywanie pracy w zawodzie.

Komu przysługuje?

Warunkiem otrzymania renty jest uzyskanie od lekarza orzecznika ZUS orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

• przed ukończeniem 18 roku życia;
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia (szkoła publiczna jak i niepubliczna)
• w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej (dotyczy także okresu ferii, wakacji lub innych przerw przypadających między poszczególnymi latami nauki lub studiów)

Kiedy ZUS może odmówić przyznania renty socjalnej?

Pomimo spełniania warunków przyznających rentę socjalną – ZUS może wydać decyzję odmowną, w sytuacji, gdy osoba posiada już uprawnienie do:

• emerytury,
• uposażenia w stanie spoczynku,
• renty z tytułu niezdolności do pracy,
• renty inwalidzkiej, a także świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych,
• renty strukturalnej, zasiłku przedemerytalnego,
• świadczenia przedemerytalnego,
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Czy świadczenia z tytułu renty socjalnej podlegają zajęciu komorniczemu?

W przypadku prowadzenia postępowania egzekucyjnego, komornik ma prawo dokonać zajęcia świadczenia z renty socjalnej. Przesyła wówczas do organu rentowego zawiadomienie o zajęciu części przysługujących zobowiązanemu świadczeń. Organ egzekucyjny ma także prawo wezwać ZUS, aby nie wypłacał zajętej części świadczenia zobowiązanemu, tylko przekazał ją komornikowi.

Czy uzyskiwany przychód z tytułu umowy najmu, podnajmu czy dzierżawy ma wpływ na zmniejszenie lub zawieszenie renty?

Wprowadzona z dniem 1 stycznia 2022 roku zmiana przepisów ustawy spowodowała, że uzyskiwane przychody z tytułu umów najmu, podnajmu, dzierżawy czy też poddzierżawy, nie będą miały wpływu na zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej. Oznacza to, że uzyskując dodatkowy przychód z ww. umów, osoba będzie rozliczała się na podstawie odrębnych przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Jakie przychody wpływają na zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej?

Osoby pobierające rentę socjalną mają prawo do pracy dorobkowej. Mogą nawet uzyskiwać przychód z kilku źródeł, które będą podlegały zsumowaniu. Prawo do renty socjalnej nie koliduje także z pobieraniem zasiłków. Należy jednak mieć na uwadze, że na wysokość renty będzie miał wpływ przychód uzyskiwany z:

• pracy (umowa o pracę, zlecenia, agencyjna oraz współpracy przy tego rodzaju umowach),
• działalności gospodarczej i współpracy przy jej wykonywaniu,
• wypłacanego zasiłku (chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego oraz wyrównawczego),
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy,
• świadczenia rehabilitacyjnego, dodatku wyrównawczego.

Do jakiej kwoty można dorobić, pobierając rentę socjalną?

Z dniem 1 stycznia 2022 roku zostały wprowadzone nowe zasady rozliczenia renty socjalnej. Zmiany w przepisach spowodowały, że znalazły zastosowanie te same zasady, które odnoszą się do osób dorabiających do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Dorabiając do renty socjalnej, należy pamiętać, aby dodatkowe przychody nie przekroczyły:

• 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, który od 1 czerwca 2022 r. wynosi 4364,70 zł
• 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, który od 1 czerwca 2022 r. wynosi 8105,80 zł

Jeżeli przychód będzie niższy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, renta zostanie w całości wypłacona. W przypadku uzyskania przychodu wyższego niż 70%, który nie przekroczy 130%, świadczenie będzie zmniejszane przez ZUS, proporcjonalnie o kwotę przekroczenia. Natomiast próg zarobkowy powyżej 130% będzie oznaczał zawieszenie renty.

W jaki sposób osoba dorabiająca do renty socjalnej będzie rozliczana?

Podejmując dodatkowe zatrudnienie, osoba, która pobiera rentę socjalną ma obowiązek zawiadomić ZUS i wskazać wysokość osiąganego przychodu. Obowiązek zgłoszenia dotyczy także pracy wykonywanej za granicą. W tym celu należy wypełnić oświadczenie EROP – o osiąganiu przychodu, które jest dostępne w siedzibie oraz na stronie ZUS – www.zus.pl.

W związku ze zmianą sposobu rozliczania renty socjalnej, od 1 stycznia 2022 r. każda osoba ma prawo wybrać wariant, który będzie dla niej korzystniejszy. Można zatem dokonać rozliczania po upływie roku kalendarzowego lub miesięcznie. Dotychczas renta socjalna była rozliczana na bieżąco.

Czy posiadając gospodarstwo rolne mogę pobierać rentę socjalną?

Właściciel lub posiadacz gruntów rolnych może pobierać rentę socjalną, jeżeli powierzchnia ziemi nie przekroczy 5 hektarów. Nie ma przy tym znaczenia, w jaki sposób gospodarstwo rolne zostało nabyte, czy w drodze umowy kupna-sprzedaży, darowizny czy dziedziczenia. W przypadku posiadania przez osobę uprawnioną do renty socjalnej nieruchomości rolnej o powierzchni większej niż 5 hektarów, należy liczyć się z utratą renty socjalnej. Nabycie gospodarstwa rolnego w czasie pobierania renty socjalnej podlega zgłoszeniu do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.