Świadczenie wspierające – co warto wiedzieć?

W 2024 roku świadczenie wspierające będzie przyznawać i wypłacać Zakład Ubezpieczeń Społecznych (złożenie wniosku wyłącznie online). Do wniosku o świadczenie wspierające nie trzeba załączać decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia z WZON. Wszystkie dane, które się w niej znajdują, ZUS otrzyma z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzeczeń o Niepełnosprawności (EKSMOoN).

Jak uzyskać świadczenie wspierające?

Świadczenie wspierające będzie przysługiwać bez względu na dochód, będzie zwolnione z podatku dochodowego i nie będzie mogło zostać zajęte przez komornika. Przeznaczone jest dla osób, które:

1. ukończyły 18 lat,
2. są obywatelami Polski albo Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), a jeśli nie – przebywają legalnie w Polsce i mają dostęp do rynku pracy,
3. mieszkają w Polsce,
4. otrzymały decyzję WZON (wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności), w której poziom potrzeby wsparcia został ustalony na uprawniającym poziomie punktów (w 2024 WYŁĄCZNIE od 87 do 100 pkt).

Świadczenia wspierającego nie otrzyma osoba, która przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom z niepełnosprawnościami (np. w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym czy też została umieszczona w zakładzie karnym lub schronisku dla nieletnich) oraz jeśli pobiera tożsame świadczenia za granicą.

Wniosek do ZUS składa się nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja, ustalająca poziom potrzeby wsparcia, stała się ostateczna. Przyznanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wspierającego nie wymaga wydania decyzji. Informacje mogą zostać przesłane przez ZUS na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu. Nieodebranie informacji o przyznaniu świadczenia wspierającego nie wstrzymuje wypłaty tego świadczenia.

Aby otrzymać świadczenie z ZUS, trzeba najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. Będzie przy tym wykorzystywany formularz, w którym wstawiane będą punkty (lista 32 czynności – od wyników “testu” zależeć będzie przyznanie świadczenia). Nie trzeba będzie posiadać nowego orzeczenia.

Wniosek o świadczenie wspierające

Aby ubiegać się o świadczenie wspierające trzeba będzie złożyć wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia w wojewódzkim zespole ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON), dołączyć wypełniony kwestionariusz samooceny trudności w zakresie wykonywania czynności związanych z funkcjonowaniem oraz posiadać orzeczenie o niepełnosprawności.

W 2024 roku świadczenie wspierające otrzymają wyłącznie osoby, które uzyskają od 87 do 100 punktów w skali oceny wsparcia, czyli największą liczbę punktów. Osoby, które mają co najmniej 70 punktów, będą mogły uzyskać świadczenie wspierające od 2024 roku, pod warunkiem, że po 31 grudnia 2023 roku opiekunom tych osób będzie przysługiwało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna wypłacanego przez organ gminy. W 2025 roku o świadczenie wspierające mogą ubiegać się osoby, które mają od 78 do 86 punktów po ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. W 2026 osoby, które mają od 70 do 77 punktów.

Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia będzie wydawana na taki sam okres, na jaki dana osoba ma orzeczenie o niepełnosprawności, nie dłużej jednak niż na 7 lat. Komisja oceny poziomu potrzeby wsparcia może odbyć się np. w domu osoby niepełnosprawnej albo siedzibie zespołu wojewódzkiego. Jest też możliwe inne miejsce, wyznaczone przez komisję. Od decyzji poziomu potrzeby wsparcia będzie można się odwołać. W ciągu 14 dni od otrzymania decyzji wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności będzie można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Ciężko powiedzieć, ile osób z niepełnosprawnościami otrzyma świadczenie wspierające w 2024 roku (szacuje się, że będzie to około 50 tys. uprawnionych).

Ile wynosi świadczenie wspierające?

Kwota świadczenia wspierającego będzie zależała od wysokości renty socjalnej:

• najmniej 40% renty socjalnej (70 do 74 punktów, 635 zł),
• 60% renty socjalnej (75 – 79 punktów, 935 zł),
• 80% (80 – 84 punkty, 1270 zł),
• 120% (85 – 89 punktów, 1906 zł),
• 180%(90 – 94 punkty, 2858 zł),
• i najwięcej – 220% (95 – 100 punktów, 3495 zł).

Renta socjalna w 2024 roku będzie waloryzowana, więc kwoty jeszcze mogą ulec zmianie.

ZUS będzie wypłacać świadczenie wspierające przelewem na numer rachunku bankowego w Polsce, który osoba z niepełnosprawnością poda we wniosku. Będzie je otrzymywać łącznie z innymi świadczeniami, np. rentą socjalną czy 500+ dla osób niesamodzielnych.

Czy można jednocześnie pobierać świadczenie wspierające i świadczenie pielęgnacyjne?

Nie ma możliwości pobierania jednoczenie świadczenia pielęgnacyjnego i świadczenia wspierającego. W momencie złożenia wniosku o świadczenie wspierające, opiekun traci prawo do świadczenia pielęgnacyjnego (jednocześnie świadczenie wspierające przysługuje od daty złożenia wniosku).

Świadczenie pielęgnacyjne od 2024 roku będzie wynosiło 2988 zł. Opiekun będzie mógł pobierać je na starych zasadach bez możliwości podjęcia pracy. Na nowych zasadach będzie można otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na dzieci do 18 roku życia i normalnie podjąć zatrudnienie. Można uzyskać podwyższenie wysokości świadczenia pielęgnacyjnego o 100% na drugą i każdą kolejną osobę, nad którą sprawowana jest opieka. Od 1 stycznia 2024 roku osoby, które dotychczas nie pobierały świadczeń opiekuńczych, nie będą mogły ubiegać się już o specjalny zasiłek opiekuńczy oraz o świadczenie pielęgnacyjne na dorosłe osoby z niepełnosprawnościami.

Źródła:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001429
https://sip.lex.pl/wzory-i-narzedzia/wzory/formularz-w-zakresie-ustalania-poziomu-potrzeby-wsparcia-dla-osob-319067953
https://www.prawo.pl/kadry/skala-oceny-potrzeby-wsparcia-przy-swiadczeniu-wspierajacym-projekt,523787.html
https://www.infor.pl/prawo/prawa-seniora/ubezpieczenia-spoleczne/6402756,zus-bedzie-przyznawal-i-wyplacal-swiadczenie-wspierajace-jak-je-uzysk.html
https://www.zus.pl/-/%C5%9Awiadczenie-wspieraj%C4%85ce-dla-os%C3%B3b-z-niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bci%C4%85
https://samorzad.infor.pl/sektor/zadania/opieka_spoleczna/6305258,swiadczenie-wspierajace-jestes-opiekunem-do-10-pazdziernika-2023-r-otrzymasz-pismo-z-mops.html