Centrum Aktywnej Rehabilitacji Fundacji Avalon

Integracja sensoryczna to odbieranie i poprawne przetwarzanie wszystkich informacji napływających do organizmu człowieka z zewnątrz odbywające się poza świadomością. Pozwala na ocenę i odpowiednią reakcję adekwatną do sytuacji, w której znajduje się człowiek. Rozwój integracji zaczyna się już w życiu płodowym i towarzyszy nam przez całe życie. Teoria integracji sensorycznej opiera się na plastyczności mózgu, tzn. na zdolności naszego ośrodkowego układu nerwowego do wytwarzania nowych połączeń, autonaprawy oraz uczenia się. Kiedy mózg nie jest w stanie właściwie odebrać i zintegrować napływających bodźców reakcje organizmu stają się nieadekwatne do sytuacji. I tak np. metka w ubraniu, która dotyka ciała może zacząć bardzo uwierać i przeszkadzać, światło w pomieszczeniu może wydawać się bardzo ostre, czy odgłosy na ulicy stają się nie do zniesienia. Przy zaburzonej integracji sensorycznej dzięki odpowiedniej stymulacji układu nerwowego mamy wpływ na wzbudzenie reakcji adaptacyjnych, na nauczenie mózgu poprawnego odbierania i przetwarzania bodźców. Terapia integracji sensorycznej polega na odpowiedniej stymulacji układu sensorycznego, przedsionkowego i proprioceptywnego. Rozpoczęcie terapii poprzedzone jest przeprowadzeniem diagnozy, w której ocenia się funkcjonowanie procesów sensorycznych oraz określa się przestrzenie, które wymagają pracy. Po ustaleniu celu i planu terapii można przejść do właściwych ćwiczeń z wykorzystaniem różnorodnego sprzętu.

Terapia logopedyczna skierowana jest do dzieci przejawiających zaburzenia funkcji komunikacji. Często zaburzenia mowy połączone są z innymi dysfunkcjami rozwojowymi, których objawy nakładają się na siebie. Zadaniem logopedy jest przeprowadzenie wywiadu oraz badania, aby móc postawić cel terapii oraz ustalić jej przebiegu. Właściwe rozpoznanie problemu u dziecka i wdrożenie terapii może znacząco przyśpieszyć rozwój mowy, poprawić komunikację i ogólne funkcjonowanie dziecka. W zależności od potrzeb pacjenta, logopeda przeprowadza ćwiczenia fonacyjne, artykulacyjne, oddechowe, korzysta z elementów terapii manualnej w obrębie twarzy i jamy ustnej. Dla dzieci ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi wprowadza się również komunikację wspomagającą i alternatywną.

Terapia psychologiczna adresowana jest do dzieci z problemami adaptacyjnymi, społecznymi, edukacyjnymi, w trakcie kryzysów rozwojowych oraz z zaburzeniami zachowania i emocji. Pierwszy kontakt z psychologiem polega zawsze na rozpoznaniu sytuacji, czyli konsultacji i zebraniu wywiadu, co pozwala na ustalenie planu działania. Wsparcie psychologiczne polega na pracy nad zrozumieniem swoich emocji oraz reakcji w różnych sytuacjach, na skonfrontowaniu się z trudnościami oraz wypracowaniu sposobów radzenia sobie z nimi. Praca z psychologiem może mieć charakter zarówno krótko-, jak i długoterminowy.

Jest to kompleksowa metoda badania oraz leczenia stosowana po urazach, operacjach jako przyspieszenie procesu gojenia oraz przy innych problemach w obrębie stawów, mięśni i nerwów.

Badanie rozpoczyna się od wnikliwego wywiadu, kolejnym etapem jest ocena funkcjonalna oraz badanie manualne. Na podstawie wywiadu terapeuta jest w stanie określić dokładne miejsce występowania objawów, przyczynę bólu oraz struktury odpowiedzialne za pojawienie się dyskomfortu. Leczenie uzależnione jest od przyjętego schematu działania oraz aktualnego stanu pacjenta. Techniki wykorzystywane w terapii manualnej to mobilizacja i manipulacja stawów, neuromobilizacja struktur nerwowych oraz terapia tkanek miękkich.

Kinesiotaping jest metodą wspomagającą, utrwalającą i wydłużającą efekty działań fizjoterapeuty. Polega na oklejaniu różnych części ciała specjalnymi taśmami, które mają wszechstronne zastosowanie – mogą być rozciągane, naklejane w różnych kierunkach, konfiguracjach, o różnej szerokości, z naciągnięciem tkanek pod nimi lub nie – wszystko zależy od efektu, jaki terapeuta chce uzyskać stosując daną aplikację (tak nazywa się naklejona taśma lub taśmy).

PNF, czyli torowanie nerwowo-mięśniowe jest to metoda pracy z pacjentami ortopedycznymi i neurologicznymi, polegająca na pobudzaniu połączeń nerwowo-mięśniowych (neuromuscular) poprzez stymulację receptorów czucia głębokiego (do tego odnosi się nazwa proprioceptive) oraz wszystkich innych receptorów. Stymulację tę wykorzystuje się do nauki prawidłowych wzorców ruchu, reedukacji codziennych czynności, w treningu stabilizacji oraz w działaniach przeciwbólowych. Poza wymienionymi metoda ma na celu poprawę koordynacji, zwiększenie wydolności i usprawnienie funkcji życiowych, takich jak oddychanie czy artykulacja. Koncepcja zakłada, iż ludzie w swoich ruchach często poruszają się w pewnych wzorcach i poprzez te wzorce najłatwiej torować (tzn. pobudzać, stymulować) odpowiednią aktywność i koordynację mięśni. Cele obierane w pracy z pacjentem najczęściej dotyczą poprawy jakości wykonywania codziennych czynności, ubierania się, mycia, obsługi w toalecie, chodu. Umiejętności nabyte w czasie terapii pacjent uczy się wykorzystywać w domu. Podczas terapii ważna jest stymulacja dotykowa, słuchowa, wzrokowa oraz wykorzystanie oporu manualnego. W terapii istotne jest także unikanie kompensacji i dokładność ruchu, by pobudzeniu ulegały konkretnie te obszary czy mięśnie, na których nam zależy. Najczęściej zaczyna się od ruchów i czynności, które są dla pacjenta znajome i łatwiejsze do wykonania, aby zwiększyć jego motywację i wiarę we własne siły. Wykorzystuje się także tzw. irradiację, czyli zwiększenie aktywacji mięśni słabych poprzez zaangażowanie silniejszych części ciała.

Wspomaga dzieci w integracji bodźców napływających z zewnątrz i wielozmysłowym doznawaniu świata. Metoda polisensoryczna polega na usprawnieniu wszystkich zmysłów: smaku, węchu, wzroku, słuchu, dotyku oraz czucia proprioceptywnego. Dziecko wprowadzane jest stopniowo w tę terapię – początkowo poprzez zbudowanie ciekawości otaczającymi go bodźcami dąży się do aktywnego uczestniczenia dziecka w zajęciach, doznawania i poznawania. Atmosfera zajęć jest ukierunkowana na relaks, harmonię, odprężenie, tak aby stworzyć komfortowe i bezpieczne warunki do zapoznawania, oswajania i uczenia się nowych bodźców – dotykowych, słuchowych, świetlnych etc.

Skierowana do dzieci, które mają problemy z motoryką małą, odpowiedzialną za rysowanie, pisanie, chwytanie przedmiotów oraz wszystkie czynności, które wymagają precyzyjnego chwytu. Jak każda terapia musi być poprzedzona wywiadem i badaniem dziecka, w celu ustalenia planu terapii i obszarów do pracy. Terapeuta zajmuje się w pierwszej kolejności wzmocnieniem mięśni, usprawnieniem motoryki dużej, aby zbudować fundamenty do pracy nad motoryką małą. Terapia ręki jest również pomocna we wspieraniu rozwoju mowy u pacjenta, co wynika z sąsiedniego położenia w mózgu ośrodków mowy i ośrodków odpowiedzialnych za ruchy ręki.

Terapia widzenia jest szczególnie ważna u dzieci ponieważ zaburzenia tego zmysłu u małych dzieci mogą powodować opóźnienie nauki chodzenia, a w późniejszym wieku trudności z nauką, czytaniem, pisaniem, czy równowagą. Przed rozpoczęciem terapii konieczna jest ocena podstawowych i wyższych funkcji wzrokowych dziecka. Na tej podstawie ustala się cel i plan terapii polegający na nauce dziecka optymalnego korzystania z maksymalnego zakresu swoich możliwości, oraz w przypadku dzieci starszych poprawie i stymulacji wyższych funkcji wzrokowych. Nieodłącznym elementem terapii jest współpraca z rodzicami – instruktaż oraz zalecenia pracy z dzieckiem w warunkach domowych.

Trening odbywa się w grupach poprzez zabawę i ćwiczenia. Celem treningu jest wypracowanie w dzieciach skutecznych strategii radzenia sobie w trudnych dla nich sytuacjach oraz nauce prawidłowych zachowań społecznych, tzn. rozpoznawaniu i kontrolowaniu emocji, wzajemnym szacunku, współpracy, przyjmowaniu odmowy i krytyki. Nabycie tych umiejętności dodatkowo wzmacnia w dzieciach poczucie własnej wartości, sprawczości oraz wiary w siebie. Ćwiczenia są ukierunkowane zarówno na pracę w grupie i interakcje z innymi uczestnikami, jak i na skupienie się na swoim ciele tu i teraz, oddechu oraz własnych emocjach.

Jest to jedna z metod podejścia osteopatycznego. To terapia całkowicie nieinwazyjna, polegająca na bardzo delikatnej pracy rąk terapeuty. W naszym organizmie oprócz dobrze znanych nam dwóch rytmów – bicia serca (tętno) oraz rytmu oddechowego, mamy trzeci rytm, który wyznacza tętnienie płynu mózgowo-rdzeniowego. Poprzez precyzyjną palpację i delikatne uciski w okolicy kości czaszki, klatki piersiowej, przepony, miednicy i kości krzyżowej, terapeuta stara się przywrócić naturalny, fizjologiczny przepływ płynów w ciele pacjenta. Zbalansowanie napięć i usunięcie blokad pozwala na uruchomienie naturalnej zdolności do samoregulacji autonomicznego układu nerwowego. Poprzez przywrócenie równowagi między współczulnym i przywspółczulnym układem nerwowym, terapia czaszkowo-krzyżowa ułatwia zachowanie homeostazy, czyli odpowiedniej równowagi w organizmie, koniecznej do prawidłowego przebiegu różnych procesów i uruchomienia zdolności organizmu do samoleczenia. Stymulując wyżej wspomniane obszary terapeuta podąża za ruchem tkanek, uwalniając w ten sposób powstałe napięcia. Poprzez wpływ na układ powięzi terapia ta pośrednio oddziałuje na pracę wszystkich narządów i układów (nerwowego, mięśniowego, kostnego, limfatycznego, krążenia, endokrynnego, oddechowego). Źródłem zaburzeń systemu czaszkowo-krzyżowego mogą być zarówno urazy mechaniczne (wypadki, urazy, przeciążenia), jak i przewlekłe schorzenia, czynniki psychiczne (stres) czy okołoporodowe.

Platforma Galileo to platforma wibracyjna o takiej amplitudzie i częstotliwości wibracji, które pobudzają sekwencję ruchów analogiczną do ludzkiego chodu. Trening z wykorzystaniem platformy jest skierowany przede wszystkim do pacjentów, u których pracuje się nad wzmocnieniem mięśni, poprawą jakości chodu, równowagą, jakością ruchów, normalizacją napięcia mięśniowego, poprawą czucia głębokiego oraz zwiększeniem gęstości kości.

System podwieszenia sufitowego wraz z systemem uprzęży, który jest wykorzystywany do reedukacji chodu. Stwarza pacjentom, którzy na co dzień nie są w stanie samodzielnie chodzić, bezpieczną przestrzeń do pionizacji i chodu. Pacjent korzystający z systemu Levi Care ma również do dyspozycji bieżnię oraz schodki rehabilitacyjne.

Spotkanie z dietetykiem polegające na zebraniu wywiadu, poznaniu nawyków żywieniowych pacjenta, wykonaniu pomiarów ciała oraz pomiarze masy ciała (pacjenci poruszający się na wózkach mają możliwość skorzystania z wagi najazdowej). Dietetyk rozpoznaje problem oraz ustala cel dalszej współpracy. W zależności od potrzeb pacjenta rozpisywany jest jadłospis, bądź dalsze zalecenia żywieniowe.

Podstawowym założeniem osteopatii jest zdolność do samoistnego dążenia wszystkich organizmów do osiągnięcia równowagi, inaczej nazywanej homeostazą lub optymalnym dobrostanem. Holistyczne podejście do pacjenta w osteopatii wymaga bardzo szczegółowej wiedzy z zakresu anatomii, fizjologii oraz embriologii człowieka, ponieważ wszystkie układy tworzące nasze ciało oraz umysł stanowią całość i oddziałują na siebie nawzajem. Zadaniem osteopaty jest znalezienie pierwotnej przyczyny dysfunkcji hamującej zdolności do samoregeneracji naszego organizmu, która czasami może się znajdować w miejscu pozornie nie związanym z danym problemem. Wszelkie zaburzenia pracy mięśni czy narządów wewnętrznych są oznaką wyczerpania się możliwości adaptacyjnych naszego organizmu, który będzie manifestował to poprzez zewnętrzne objawy takie jak: bóle mięśniowe, migreny, problemy z trawieniem i wchłanianiem substancji odżywczych, nietolerancje pokarmowe, refluks, osłabienie odporności, zwiększone ciśnienie krwi, zakwaszenie organizmu, zwiększona aktywność układu współczulnego. Metodą pracy osteopatów są techniki manualne, które w zależności od problemu będą oddziaływać na różne układy: mięśniowo-szkieletowy, wisceralny (czyli odnoszący się do pracy narządów wewnętrznych), autonomiczny, limfatyczny, emocjonalny.

Otoskopia to wziernikowanie ucha, pozwala na wizualną ocenę przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błony bębenkowej. U dzieci zaleca się, aby było to rutynowe badanie szczególnie, gdy przechodzą infekcje górnych dróg oddechowych.

Tympanometria to nieinwazyjna i bezbolesna metoda badania ucha środkowego, pozwalająca na ocenę podatności błony bębenkowej na zmiany ciśnienia w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Wykonywana jest głównie u osób z podejrzeniem niedosłuchu, złej drożności trąbki słuchowej, bądź niedowładu mięśnia twarzowego.

Funkcjonalna ocena widzenia, to zarówno ocena jak i rehabilitacja. W trakcie oceny sprawdza się parametry funkcjonowania wzrokowego (ostrość, funkcje okoruchowe, widzenie barw, wrażliwość na kontrasty etc.), wykorzystanie wzroku podczas czynności dnia codziennego oraz funkcjonalne widzenie – korzystanie z możliwości wzorkowych podczas przemieszczania się i orientacji w przestrzeni. Po przeprowadzonym badaniu, zebraniu wywiadu oraz obserwacji dziecka terapeuta ustala cel oraz plan rehabilitacji, udziela zaleceń odnośnie dostosowania przestrzeni w najbliższym otoczeniu dziecka oraz współdziała z zespołem terapeutów w celu optymalnego dostosowania innych terapii pod kątem potrzeb dziecka. Do oceny niektórych parametrów funkcjonalnej oceny widzenia wykorzystuje się odpowiednio dostosowaną do tego salę, która dzięki czarnym ścianom i przyciemnianym oknom stwarza odpowiednie warunki do badania i pracy z dzieckiem.

Komunikacja wspomagająca i alternatywna (AAC) to metody wspierania osób, które mają trudności w werbalnej komunikacji, w wyrażaniu swoich potrzeb, preferencji, myśli. Komunikacja wspierająca w przypadku dzieci z zaburzonym rozwojem mowy opiera się na wykorzystaniu symboli (gestów, bądź znaków graficznych), które wspomagają proces nabywania mowy, wspierając w rozumieniu i używaniu języka. Symbole wykorzystywane są jednocześnie z mową, ale jej nie zastępują. Komunikacja alternatywna natomiast skierowana jest do dzieci, które nie mogą mówić, nie używają mowy do komunikacji, bądź mają trudności w zrozumieniu mowy. Również polega na wykorzystaniu gestów, symboli, obrazów, przedmiotów, dzięki którym możliwy będzie kontakt i porozumienie się z otoczeniem.

Wsparcie i uzupełnienie terapii dziecka. Kontakt z odpowiednio przeszkolonym i przygotowanym do takiej pracy psem uczy dzieci przełamywania swoich lęków, rozwija koncentrację, stymuluje zmysły, wspomaga funkcje poznawcze oraz komunikację werbalną. Dogoterapia ma również pozytywny wpływ na stan psychiczny – redukuje stres, relaksuje, wycisza.

Trening relaksacyjny ukierunkowany jest na polepszenie samopoczucia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Poprzez odprężenie ciała, rozluźnienie mięśni, pracę z oddechem i świadomością ciała równocześnie poprawia się koncentrację, uwagę, rozwija wyobraźnię, redukuje stres, lęk i agresję. Trening relaksacyjny może być prowadzony różnymi metodami, jednak zawsze zawiera w sobie przygotowujące ćwiczenia odreagowujące i oddechowe, które pomagają uczestnikom wejście w stan odprężenia.

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne zakłada wpływ ruchu na rozwój psychoruchowy dziecka i korekcję już powstałych zaburzeń. Ćwiczenia ruchowe oraz swobodna ekspresja mają przybliżyć dziecko do poznania własnego ciała, następnie poznania jego wpływu i oddziaływania na otoczenie, drugiego człowieka, grupę. Główne cele metody to oddziaływanie i rozwijanie sfery motorycznej (relaks, rozluźnienie, poznanie własnego ciała), poznawczej (rozpoznanie wpływu własnego ciała na otoczenie), emocjonalnej (poczucie bezpieczeństwa, akceptacji, zaufania, przyjemności) i społecznej (nawiązywanie kontaktu z innymi, wytwarzanie więzi w grupie).

Metoda NDT-Bobath została stworzona w latach 40. XX wieku w celu usprawniania dzieci – wcześniaków, niemowląt i dzieci starszych. Zakłada pomoc dziecku w wielopłaszczyznowym rozwoju i uzyskiwaniu niezależności w życiu w jak najwyższym stopniu, na jaki pozwala istniejące uszkodzenie OUN (Ośrodkowego Układu Nerwowego). Głównymi obszarami działania w trakcie terapii metodą NDT-Bobath jest: wpływanie na napięcie mięśniowe (wyciszanie wzmożonego napięcia mięśniowego i pobudzanie obniżonego), hamowanie nieprawidłowych odruchów, stymulowanie punktów kontroli ruchu podczas wyzwalania prawidłowych ruchów, przenoszenie nabytych i utrwalonych umiejętności z sali rehabilitacyjnej na czynności dnia codziennego. Bardzo istotne podczas ćwiczeń jest poczucie bezpieczeństwa u dziecka, metoda NDT-Bobath jest lubiana przez dzieci, ponieważ jest metodą bezbolesną, delikatną. Terapeuta dostraja się do rytmu i tempa pacjenta. Dzięki indywidualnemu podejściu, zaopiekowaniu potrzeb emocjonalnych i psychicznych dziecka terapeuta buduje oprócz sprawności, poczucie pewności tak, żeby dziecko mogło przekładać swoje umiejętności na co dzień i w pełni swoich sił uczestniczyć w życiu rodzinnym i społecznym. Metoda NDT-Bobath angażuje również rodziców. Prawidłowa edukacja rodziców pod kątem pielęgnacji, zabawy, noszenia, karmienia, pozwala na utrwalanie etapów osiągniętych z terapeutą.